Adinkra symbolen zijn traditionele West-Afrikaanse symbolen die oorspronkelijk afkomstig zijn van de Akan-bevolking in Ghana. Deze symbolen hebben diepe culturele en spirituele betekenissen en worden gebruikt in kunst, textiel, architectuur en andere vormen van expressie.
Er zijn honderden Adinkra symbolen, elk met hun eigen unieke betekenis. Hier zijn enkele van de meest bekende en belangrijke symbolen:
ADINKRAHENE
“Hoofd van de adinkra-symbolen”.
symbool van grootheid, charisma en leiderschap
Van dit symbool wordt gezegd dat het een inspirerende rol heeft gespeeld bij het ontwerpen van andere symbolen. Het symboliseert het belang van het spelen van een leiderschapsrol.
SANKOFA 1
“kom terug en haal het”
symbool voor het belang van leren uit het verleden
SANKOFA 2
“kom terug en haal het”
symbool voor het belang van leren uit het verleden
GYE NYAME
“behalve God”
symbool van de suprematie van God
Dit unieke en prachtige symbool is alomtegenwoordig in Ghana. Het is veruit het populairste symbool voor decoratie, een weerspiegeling van het diep religieuze karakter van de Ghanese bevolking.
FUNTUNFUNEFU-DENKYEMFUNEFU
“Siamese krokodillen”
symbool van democratie en eenheid
De Siamese krokodillen delen één maag, maar vechten toch om voedsel. Dit populaire symbool herinnert eraan dat onenigheid en tribalisme schadelijk zijn voor iedereen die zich ermee inlaat.
DENKYEM
“krokodil”
symbool van aanpassingsvermogen
De krokodil leeft in het water, maar ademt ook lucht in. Hij laat zien dat hij zich kan aanpassen aan de omstandigheden.
DWENNIMMEN
“ramshorens”
symbool van nederigheid samen met kracht
De ram vecht fel tegen een tegenstander, maar onderwerpt zich ook nederig aan de slacht, om te benadrukken dat zelfs de sterken nederig moeten zijn.
AKOMA NTOSO
“verbonden harten”
symbool van begrip en overeenstemming
NYAME NTI
“bij de gratie Gods”
symbool van geloof en vertrouwen in God
vergelijkbaar met Gye Nyame
Volgens The Adinkra Dictionary door W. Bruce Willis: “Deze stengel wordt in veel culturen afgebeeld als de staf van het leven. Het symboliseert voor de Akan dat voedsel de basis van het leven is en dat ze niet zouden kunnen overleven zonder het voedsel dat God hier op aarde heeft geplaatst voor hun voeding. “
NYAME BIRIBI WO SORO
“God is in de hemelen”
symbool van hoop
Een herinnering dat Gods woonplaats in de hemel is, waar hij naar alle gebeden kan luisteren.
NKYINKYIM
“kronkelend”
symbool van initiatief, dynamiek en veelzijdigheid
NSOROMMA
“kind van de hemelen [sterren]”
symbool van voogdij
Een herinnering dat God de vader is en over alle mensen waakt.
BI NKA BI
“Niemand mag de ander bijten”
symbool van vrede en harmonie
Dit symbool waarschuwt tegen provocatie en ruzie. De afbeelding is gebaseerd op twee vissen die elkaar in de staart bijten.
AKOKO NAN
“de poot van een kip”
symbool van verzorging en discipline
De volledige naam van dit symbool betekent: “De hen vertrapt haar kuikens, maar doodt ze niet”. Dit vertegenwoordigt de ideale aard van ouders, die zowel beschermend als corrigerend zijn. Een aansporing om kinderen te voeden, maar een waarschuwing om ze niet te verwennen.
FIHANKRA
“huis/compound”
symbool van veiligheid en zekerheid
Typisch voor de Akan (Asante) architectuur, heeft de gemeenschappelijke compound slechts één in- en uitgang.
EBAN
“hek”
symbool van liefde, veiligheid en geborgenheid
Het huis van de Akan is een speciale plaats. Een huis met een hek eromheen wordt beschouwd als een ideale woonplaats.
De omheining scheidt en beveiligt de familie symbolisch van de buitenwereld. Vanwege de veiligheid en bescherming die een hek biedt, wordt het symbool ook geassocieerd met de veiligheid en geborgenheid die men in de liefde vindt.
AKOBEN
“oorlogshoorn”
symbool van waakzaamheid en paraatheid
Akoben is een hoorn die wordt gebruikt om een strijdkreet te laten klinken.
NKONSONKONSON
“ketting”
symbool van eenheid en menselijke relaties
Een herinnering om bij te dragen aan de gemeenschap, dat in eenheid kracht ligt
OWO FORO ADOBE
“slang beklimt de raffiaboom”
symbool van standvastigheid, voorzichtigheid en ijver
Door zijn doornen is de raffiaboom een zeer gevaarlijke uitdaging voor de slang. Zijn vermogen om erin te klimmen is een toonbeeld van volharding en voorzichtigheid.
AKOMA
“het hart”
symbool van geduld en verdraagzaamheid
Volgens Agbo (Afrikaanse kruidengeneeskunde) is iemand die “een hart in zijn maag heeft” een zeer verdraagzaam persoon.
HWE MU DUA
“meetlat”
symbool van onderzoek en kwaliteitscontrole
Dit symbool benadrukt de noodzaak om te streven naar de beste kwaliteit, zowel bij de productie van goederen als bij menselijke inspanningen.
HYE WON HYE
“dat wat niet brandt”
symbool van onvergankelijkheid en uithoudingsvermogen
Dit symbool ontleent zijn betekenis aan traditionele priesters die over vuur konden lopen zonder hun voeten te verbranden, een inspiratie voor anderen om moeilijkheden te doorstaan en te overwinnen.
FAWOHODIE
“onafhankelijkheid”
symbool van onafhankelijkheid, vrijheid, emancipatie
“Uit de uitdrukking: Fawodhodie ene obre na enam.
Letterlijke vertaling: “Onafhankelijkheid brengt verantwoordelijkheden met zich mee.”
– uit Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
TAMFO BEBRE
“de vijand zal in zijn eigen sap stoven”
symbool van jaloezie en afgunst
DUAFE
“houten kam”
symbool van schoonheid en reinheid; symbolen van gewenste vrouwelijke eigenschappen
De betekenis van dit symbool wordt iets anders gekarakteriseerd in “The Adinkra Dictionary” en “The Values of Adinkra Symbols”; de eerste benadrukt meer abstracte eigenschappen van vrouwelijke goedheid, liefde en zorgzaamheid, terwijl de tweede een meer letterlijke interpretatie heeft, namelijk er op je best uitzien en een goede hygiëne. In ieder geval was de duafe een kostbaar bezit van de Akan-vrouw, die ze gebruikte om haar haar te kammen en te vlechten.
MMUSUYIDEE
“datgene wat ongeluk wegneemt”
symbool van geluk en heiligheid
OSRAM NE NSOROMMA
“De maan en de ster”
symbool van liefde, trouw, harmonie
Dit symbool weerspiegelt de harmonie die bestaat in de band tussen een man en een vrouw.
Spreekwoord: “Kyekye pe aware.” (De Poolster heeft een diepe liefde voor het huwelijk. Ze wacht altijd in de hemel op de terugkeer van de maan, haar echtgenoot.)
–uit The Adinkra Dictionary)
KINTINKANTAN
“opgeblazen extravagantie”
symbool van arrogantie
BESE SAKA
“zak met colanoten”
symbool van rijkdom, macht, overvloed, samenhorigheid en eenheid
De colanoot speelde een belangrijke rol in het economische leven van Ghana. Als veelgebruikt handelsgewas wordt het nauw geassocieerd met rijkdom en overvloed. Dit symbool staat ook voor de rol van landbouw en handel in het samenbrengen van volkeren.
ASASE YE DURU
“de aarde heeft gewicht”
symbool van voorzienigheid en de goddelijkheid van Moeder Aarde
Dit symbool staat voor het belang van de aarde voor het in stand houden van het leven.
MPATAPO
“knoop van verzoening/vrede”
symbool van verzoening, vredestichting en vrede
Mpatapo staat voor de band of knoop die partijen in een conflict verbindt tot een vreedzame, harmonieuze verzoening. Het is een symbool van vredestichting na onenigheid.
NSAA
een soort handgeweven stof
symbool van uitmuntendheid, echtheid, authenticiteit
Volgens “The Adinkra Dictionary” van W. Bruce Willis weerspiegelt het nsaa-symbool een gezegde: “nea onnim nsaa oto n’ago”, dat hij vertaalt als “Wie het authentieke Nsaa niet kent, zal de namaak kopen.”
De kwaliteit van Nsaa staat tegenwoordig symbool voor vakmanschap in het algemeen.
NKYIMU
de gekruiste lijnen die op adinkra-stof worden aangebracht voordat deze wordt bedrukt
symbool van vakmanschap en precisie
Voordat adinkra-stof met symbolen wordt bedrukt, verdeelt de ambachtsman de stof met een grove kam in een rechthoekig raster. Deze voorbereiding staat symbool voor de nauwkeurige techniek die resulteert in een product van de hoogste kwaliteit.
SESA WO SUBAN
“Verander of transformeer je karakter”
symbool van levensverandering
Dit symbool combineert twee afzonderlijke adinkra-symbolen: de “Morning Star”, die een nieuw begin van de dag kan betekenen, geplaatst binnen het wiel, dat rotatie of onafhankelijke beweging vertegenwoordigt.
EPA
“handboeien”
symbool van recht en gerechtigheid, slavernij en gevangenschap
Adolph Agbo merkt in “Values of Adinkra Symbols” op dat handboeien in Afrika werden geïntroduceerd als gevolg van de slavenhandel en later populair werden onder stamhoofden om overtreders van de wet te boeien. “Het symbool herinnert overtreders aan het compromisloze karakter van de wet. Het ontmoedigt echter alle vormen van slavernij.”
DAME-DAME
naam van een bordspel
symbool van intelligentie en vindingrijkheid
ESE NE TEKREMA
“de tanden en de tong”
symbool van vriendschap en onderlinge afhankelijkheid
De tanden en de tong spelen onderling afhankelijke rollen in de mond. Ze kunnen met elkaar in conflict komen, maar ze moeten samenwerken.
NYAME NNWU NA MAWU
“God sterft nooit, daarom kan ik niet sterven”
symbool van Gods alomtegenwoordigheid en het eeuwige bestaan van de menselijke geest
Dit staat voor de onsterfelijkheid van de menselijke ziel, die wordt beschouwd als een deel van God. Omdat de ziel na de dood bij God rust, kan zij niet sterven.
NYANSAPO
“wijsheidsknoop”
symbool van wijsheid, vindingrijkheid, intelligentie en geduld
Dit symbool, dat bijzonder vereerd wordt door de Akan, geeft het idee weer dat “een wijs persoon het vermogen heeft om de beste middelen te kiezen om een doel te bereiken. Wijsheid impliceert brede kennis, leren en ervaring, en het vermogen om deze vaardigheden toe te passen voor praktische doeleinden.”
(Willis, “The Adinkra Dictionary”)
ODO NNYEW FIE KWAN
“Liefde vindt altijd de weg naar huis”
symbool van de kracht van liefde
MATE MASIE
“Wat ik hoor, onthoud ik”
symbool van wijsheid, kennis en voorzichtigheid
De impliciete betekenis van de uitdrukking “mate masie” is “ik begrijp het”. Begrip betekent wijsheid en kennis, maar het staat ook voor de voorzichtigheid om rekening te houden met wat een ander heeft gezegd.
FOFO
“plant met gele bloemen”
symbool van jaloezie en afgunst
“Wanneer de bloemblaadjes van de fofo vallen, veranderen ze in zwarte, stekelige zaadjes. De Akan vergelijken de aard van deze plant met een jaloers persoon.”
– The Adinkra Dictionary door W. Bruce Willis
Er is een Akan-spreekwoord dat verband houdt met dit symbool: “Wat de fofo-plant wenst, is dat de gyinantwi-zaadjes zwart worden.”
OWUO ATWEDEE
“de ladder van de dood”
symbool van sterfelijkheid
een herinnering aan de vergankelijkheid van het bestaan in deze wereld en aan de noodzaak om een goed leven te leiden om een waardige ziel te zijn in het hiernamaals
MMERE DANE
“tijd verandert”
symbool van verandering, de dynamiek van het leven
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
PEMPAMSIE
“naai in gereedheid”
symbool van gereedheid, standvastigheid, weerbaarheid
Volgens het Adinkra-woordenboek lijkt het ontwerp van dit symbool op de schakels van een ketting en staat het voor kracht door eenheid en het belang van voorbereid zijn.
AKOFENA
“oorlogszwaard”
symbool van moed, dapperheid en heldendom
De gekruiste zwaarden waren een populair motief in de heraldische schilden van veel voormalige Akan-staten. Naast het erkennen van moed en dapperheid kunnen de zwaarden ook staan voor legitieme staatsautoriteit.
OKODEE MMOWERE
“de klauwen van de adelaar”
symbool van kracht, moed, macht
De adelaar is de machtigste vogel in de lucht en zijn kracht is geconcentreerd in zijn klauwen. De Oyoko-clan, een van de negen Akan-clans, gebruikt dit symbool als hun clanembleem.
NYAME YE OHENE
“God is Koning”
symbool van de majesteit en suprematie van God
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
ONYANKOPON ADOM NTI BIRIBIARA BEYE YIE
“Met Gods genade komt alles goed”
symbool van hoop, voorzienigheid, geloof
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
KWATAKYE ATIKO
“kapsel van een Asante-oorlogskapitein”
symbool van moed en dapperheid
“Dit symbool zou een speciaal kapsel zijn van Kwatakye, een oorlogskapitein uit het oude Asante.
Het symbool staat nu voor moed en onverschrokkenheid. Het wordt ook gegeven als een verdiende titel aan elke dappere zoon van een Akan-gemeenschap.”
– W. Bruce Willis, The Adinkra Dictionary
MPUANNUM
“vijf plukjes” (haar)
symbool van priesterambt, loyaliteit en behendigheid
“Dit symbool zou het kapsel van vreugde zijn. Het is het traditionele kapsel van de priesteressen. … Het ontwerp van het adinkra-symbool mpuannum lijkt op de manier waarop het haar van de priesteressen werd geknoopt. …
Het staat ook voor de toewijding en trouw die iemand toont bij het uitvoeren van een taak die van hem of haar wordt verlangd. Bovendien betekent mpuannum loyaliteit of de belichaming van een verheven plicht ten opzichte van een gewenst doel.”
– W. Bruce Willis, The Adinkra Dictionary
ANANSE NTONTAN
“spinnenweb”
symbool van wijsheid, creativiteit en de complexiteit van het leven
Ananse, de spin, is een bekend personage uit Afrikaanse volksverhalen.
NEA ONNIM NO SUA A, OHU
“Wie niet weet, kan leren”
symbool van kennis, levenslang leren en voortdurende zoektocht naar kennis
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
WAWA ABA
“zaad van de wawa-boom”
symbool van hardheid, taaiheid en doorzettingsvermogen
Het zaad van de wawa-boom is extreem hard. In de Akan-cultuur staat het symbool voor iemand die sterk en taai is. Het inspireert het individu om door te zetten in moeilijke tijden.
Wawa Aba-kaart (PDF-formaat)
AYA
“varen”
symbool van uithoudingsvermogen en vindingrijkheid
De varen is een winterharde plant die op moeilijke plaatsen kan groeien. “Iemand die dit symbool draagt, suggereert dat hij veel tegenslagen heeft doorstaan en veel moeilijkheden heeft overwonnen.” (Willis, The Adinkra Dictionary)
NYAME DUA
“boom van God” – altaar
symbool van Gods aanwezigheid en bescherming
De Nyame Dua is een heilige plek waar rituelen worden uitgevoerd. Hij wordt voor het huis of het terrein geplaatst en is gemaakt van een boom die is gekapt op een plek waar drie of meer takken samenkomen. Op deze paal staat een aardewerken vat gevuld met water en kruiden of andere symbolische materialen voor zuiverings- en zegeningsrituelen.
MFRAMADAN
“windbestendig huis”
symbool van standvastigheid en bereidheid om de wisselvalligheden van het leven het hoofd te bieden
“Dit symbool verwijst naar een versterkt of goed gebouwd huis – een huis dat bestand is tegen winderige en gevaarlijke omstandigheden. Het weerspiegelt in de geschiedenis van Asante een clausule in de ongeschreven grondwet van de Gouden Stoel. Volgens mondelinge overleveringen moeten lemen huizen in Kumasi volgens die clausule worden versterkt met turf. Deze versterking zou het huis steviger maken en beter bestand tegen ongunstige weersomstandigheden.”
–uit The Adinkra Dictionary door W. Bruce Willis
NEA OPE SE OBEDI HENE
“Hij die koning wil worden”
symbool van dienstbaarheid en leiderschap
Afkomstig van de uitdrukking “Nea ope se obedi hene daakye no, firi ase sue som ansa”, wat betekent: “Hij die in de toekomst koning wil worden, moet eerst leren dienen.”
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
WOFORO DUA PA A
“wanneer je in een goede boom klimt”
symbool van steun, samenwerking en aanmoediging
Afkomstig van de uitdrukking “Woforo dua pa a, na yepia wo”, wat betekent “Wanneer je in een goede boom klimt, krijg je een duwtje in de rug”. Meer metaforisch betekent het dat wanneer je je inzet voor een goed doel, je steun krijgt.
Bron: Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur
WO NSA DA MU A
“Als je handen in de schaal zitten”
symbool van participatieve regering, democratie en pluralisme
Uit het aforisme “Wo nsa da mu a, wonni nnya wo” — “Als je handen in de schaal zitten, eten de mensen niet alles op en laten ze niets voor jou over.”
Bron: “Cloth As Metaphor” door G.F. Kojo Arthur
BOA ME NA ME MMOA WO
“Help mij en laat mij jou helpen”
symbool van samenwerking en onderlinge afhankelijkheid
Bron: “Cloth As Metaphor” door G.F. Kojo Arthur
KETE PA
“goed bed”
symbool van een goed huwelijk
Afkomstig van de uitdrukking dat een vrouw met een goed huwelijk op een goed bed slaapt.
Zie Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur, pp. 87-89
ME WARE WO
“Ik zal met je trouwen”
symbool van toewijding, doorzettingsvermogen
Afkomstig van de uitdrukking “Niemand haast zich om het beton te mengen voor het bouwen van het huis van het huwelijk.”
Zie Cloth As Metaphor door G.F. Kojo Arthur, pp. 89, 163.